Шырын мен шырын өнімдерін пайдалану бойынша ұсыныстар
Жемістерден, көкөністерден және жидектерден алынған шырындар мен шырын өнімдері мынадай санаттарға бөлінеді: шырындар, шырын нәрі, шырынды сусындар, жеміс сусындары.
Олардың ішіндегі ең пайдалысы-құрамында барлық дәрумендер бар жаңа сығылған шырындар. Оларды бірден ішу керек.
60-80 градус температурада пастерленген немесе 90-100 градус температурада зарарсыздандырылған жаңа піскен көкөністер мен жемістерден жасалған тікелей сығымдалған пастерленген шырындар азырақ пайдалы - бұл әдістер пайдалы қасиеттердің едәуір бөлігін сақтауға және ұзақ сақтауға мүмкіндік береді.
Қалпына келтірілген шырында одан да пайдалы дей алмаймыз-жемістер немесе көкөністер сығылады, қоюландырылады, өндіріс орнына жеткізіледі және бөтелкеге құймас бұрын сумен сұйылтылады, кейде қант қосылады. Мұндай шырынның құрамында дәрумендер айтарлықтай аз. Егер оған витаминдер мен басқа биологиялық белсенді заттар қосылса, оны байытылған деп атайды.
Шырын нәрінде 25-50% шырын бар-қалғаны су, қант, аскорбин қышқылы, жеміс немесе жидек пюресі. Шырыны бар сусындарда тек 10-25% шырын, жеміс сусындарында – шамамен 15%, бірақ құрамында хош иістер, тәттілендіргіштер, бояғыштар және т.б. бұл сусындар пайдалы емес, өйткені оларда қант көп және дәрумендер жоқ болады.
Нені ескеру керек:
- шырынды ісінген, деформацияланған қаптамада, ойыс, ісінген, тот басқан қақпағы бар құмырада, сынықтары мен жарықтары бар шыны ыдыста сатып алмаңыз.
- жарамдылық мерзімі өткен өнімдерді тұтынбаңыз, затбелгіде көрсетілген сақтау шарттарын сақтаңыз, ашық шырындарды бір күннен артық сақтауға болмайды.
- балалар тағамына арналған шырындардың құрамында ГМО болуына жол берілмейді.
- қант құрамы дайын өнім массасының 1,5% аспауы тиіс.
- бір шырынға қант пен қышқылдықты реттегіштерді қосуға тыйым салынады.
- белгілі бір шырын өндірісінде пайдаланылмаған жемістердің/көкөністердің графикалық суреттері тұтынушы қаптамасында болмауы керек.
- шырындардың атауында олардың өндірісін көрсететін сөздер қолданылуы керек, ал әртүрлі қоспалар жағдайында олардың болуы туралы сөздермен толықтырылуы керек, мысалы: "тікелей сығылған", "қалпына келтірілген", "байытылған", "қант қосылған", "тәттілендіргішпен", "балмен" және т. б. дегендей.
- Кеден одағына мүше мемлекеттердің нарығында өнім айналысының бірыңғай белгісімен таңбалаудың болуы міндетті.
Абдуллина Ш.А.- департаменттің бас маманы