СҚО Кәсіпкерлер палатасында СҚО санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті, «Атамекен» ҚР ҰКП филиалдары және бизнес субъектілері (қоғамдық тамақтану орындары) қатысқан туризм және қызмет көрсету кеңесінің бірлескен отырысы өтті.

Іс-шара барысында тамақтан уланудың және жіті ішек инфекцияларының алдын алу мәселелері қарастырылды.

Семинар соңында қатысушылар тарапынан қойылған сұрақтарға мамандар жан-жақты жауап берді.

СҚО санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінде «2025 жылғы маусымда халықтың су айдындарында және демалыс орындарында жаппай демалу орындарын дайындау» тақырыбында семинар өткізілді.

Семинарға аумақтық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармаларының мамандары қатысты.

Семинар барысында 2025 жылғы маусымда демалыс аймақтары мен туристік базаларда қоғамдық тамақтандыруды ұйымдастыру, халықтың су айдындарында және демалыс орындарында жаппай демалу орындарын дайындау мәселелері талқыланды.

Семинар соңында қатысушылар өзара пікір алмасып, қойылған барлық сұрақтарға жан-жақты жауаптар берілді.

Құтырма – бұл жүйке жүйесінің ауыр зақымдануымен сипатталатын ерекше қауіпті ауру. Құтырма қоздырғышының көзі – вирусты сілекеймен шығаратын ауру жабайы және үй жануарлары. Тістеген сәттен бастап құтырманың алғашқы белгілері пайда болғанға дейін (судан қорқу, фотофобия, сілекей ағу, құрысулар, қозу, агрессивтілік) 10 күннен бір жылға дейін созылады.

Адамда құтырманың 99%-да инфекция жануарлар тістеуі мен тырнауы нәтижесінде пайда болады, жануарларды вакцинациялау арқылы аурудың болдырмауға болады.

Ауруды жұқтыру жағдайларының алдын алу мақсатында балаларға қаңғыбас жануарлармен қарым-қатынас жасаудың қаупі туралы түсіндіру; жануарды олардың мекендейтін жерлерінде мазаламау; үйдегі иттер мен мысықтарды құтырмаға қарсы егу; үй жануарларын арнайы бөлінген жерлерде серуендету.

Егер сізді жануар тістеп алса немесе сілекейлесе, онда тістелген және сілекейленген орынды сабындап жуып, дереу медициналық көмекке жүгіну керек. Дәрігер тағайындаған профилактикалық емдеу курсын толық көлемде алу қажет. Бұл аурудың алдын алады.

Солтүстік Қазақстан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің бақылауында халықтың жаппай демалу және туризм нысандары ретінде пайдаланылатын 2-санаттағы 47 ашық су айдыны бар.

2024 жылғы су тасқынына байланысты бүгінгі таңда 5 бақылау нысаны жұмыс істемейді (Қызылжар ауданы – 4 демалыс базасы: Абакшино-1, Абакшино-2. Абакшино-3; Петропавл қаласында – Есіл өзенінің жағасындағы 1 жағажай).

Солтүстік Қазақстан облысы бойынша су айдындарының жағдайына санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізу аясында барлығы 338 су сынамасы зерттелді, оның ішінде:

– микробиологиялық көрсеткіштерге – 98 сынама,

– санитариялық-химиялық көрсеткіштерге – 98 сынама,

– вирусологиялық зерттеулерге – 29 сынама,

– паразитологиялық көрсеткіштерге – 56 сынама,

– тырысқақ вибрионына – 57 сынама.

Зерттеу нәтижелері бойынша стандартқа сай келмейтін су сынамалары анықталған жоқ.

Аумақтық басқармалармен кәсіпкерлік субъектілерімен кездесулер ұйымдастырылып, халықтың жазғы демалыс орындары мен қоғамдық тамақтану нүктелерін дайындау бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ, су айдындарындағы халықтың жаппай демалатын орындарында санитариялық ережелер талаптарын сақтау және 2025 жылғы жазғы маусымға демалыс орындарын дайындау тақырыптарында семинарлар өткізілді.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № ҚР ДСМ-193/2020 бұйрығына сәйкес, 2-санаттағы су айдындарынан су сапасына сынама алу шомылу маусымында жалғасатын болады.

СҚО санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызметшілер күніне арналған салтанатты іс-шара өтті.

Құттықтау сөзін департамент басшысы Әсет Тұрғымбекұлы сөйледі. Ол әріптестерін кәсіби мерекемен құттықтап, адал еңбегі мен өз ісіне деген жауапкершілігі үшін алғысын білдіріп, әр мемлекеттік қызметшінің еңбегі аса маңызды әрі жауапты екенін атап өтті. Сонымен қатар, ол барша мемлекеттік қызметшілерге мықты денсаулық, отбасылық амандық және Отанымыз – Қазақстанның игілігі жолындағы жаңа жетістіктер тіледі.

Мереке қарсаңында санитариялық-эпидемиологиялық бақылау органдарының жұмысына қосқан елеулі үлесі мен мінсіз адал еңбегі үшін департамент басшысы – СҚО-ның Бас мемлекеттік санитариялық дәрігері Ә. Жұматаевтың грамотасымен марапатталды:

Әріпхан Салтанат Манабайқызы;

Жәмпейісова Дина Бақытқызы.

Қазіргі заманғы денсаулық сақтаудың маңызды мәселелерінің бірі-темір тапшылығы анемиясы. Тыныс алу процесі кез-келген ағза үшін өте маңызды. Қандағы оттегін тасымалдайтын жалғыз зат-гемоглобин. Толыққанды гемоглобинді қалыптастыру үшін ағзаға тамақ арқылы түсетін темір қажет. Темірдің жетіспеушілігі салдарынан гемоглобин деңгейі төмендейді, яғни дененің жасушаларына оттегі аз түседі, темір тапшылығы анемиясы пайда болады.

Бүгінгі таңда азық-түліктің көп бөлігі технологиялық өңдеу нәтижесінде пайдалы қасиеттерін жоғалтады. Оларды қалпына келтірудің ең жақсы тәсілі - дәрумендер мен микроэлементтермен байыту, атап айтқанда, көп жағдайда ұн нығайтылады. Себебі ұн қолайлы болып келеді, өйткені ол жаппай азық-түлік өнімдерінің бірі болып табылады және ұнды өнімдерді емес, ұнды фортификациялау тұтынушылардың қатарын арттыруға мүмкіндік береді.

Фортификация - ұнтақтау кезінде ұнға аз мөлшерде дәрумендер мен минералдарды (премикс деп аталатын витамин-минералды кешен) енгізу процесі, бұл өнімнің сапасы мен тағамдық құндылығын арттырады. Нан пісіретін ашытқы, нан, нан өнімдері және ұннан жасалған кондитерлік өнімдер йод препараттарымен, В және Е тобының дәрумендерімен, никотин және фолий қышқылдарымен, дәруменді-минералды қоспалармен байытылуы мүмкін.

«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» ҚР Кодексінің 111-бабында Қазақстан Республикасының аумағында астық өңдейтін кәсіпорындардың жоғары және бірінші сұрыпты ұнды микроэлементтермен және дәрумендермен міндетті түрде байытуы көзделген. Фортификацияға бидай ұны кездейсоқ таңдалмаған. Бидай В1 (тиамин), В2 (рибофлавин), ниацин, В6 (пиродоксин) дәрумендерінің, сондай-ақ темір мен мырыштың көзі болып табылады. Алайда аталған микроэлементтердің барлығы астықтың сыртқы қабатында болғандықтан, олардың көпшілігі өңдеу кезінде жоғалады. Сондықтан фортификация процесінде ұнға құнарлы микроэлементтер қосылады. Ұн тарту кәсіпорындарында жоғары және бірінші сортты ұнды өндірудің соңғы кезеңінде мөлшерлегіштің көмегімен премикс қосылады. Байыту процесі ұнның дәмін, түсін, иісін өзгертпейді, өнім сапасы қалыпты болып қалады. Фортификацияланған ұнды тұтыну қауіпсіз. Ұнды фортификациялау бидайды қызылдау кезінде жоғалтылған құнды микроэлементтердің орнын толтырады, сондықтан мұндай ұнды тұтынуға қарсы көрсетілімдер жоқ.

Өзіңізде және жақындарыңызда темір тапшылығы анемиясының алдын алу мақсатында темір мен фолий қышқылымен байытылған ұн мен нанды таңдаңыз.

2025 жылғы 19 маусымда СҚО санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары

А.С. Күшбасовтың төрағалығымен семинар-кеңес өтті. Іс-шараның мақсаты — СҚО санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің мамандары мен медицина қызметкерлерін оқыту.

Іс-шараға Департаменттің ауруханаішілік инфекцияларды бақылау бөлімінің басшысы Б.Ж. Саду және «Көпбейінді облыстық аурухананың» кардиологиялық орталығының эпидемиолог дәрігері Т.В. Краснова қатысты.

Семинар барысында инфекциялардың алдын алу және инфекциялық бақылау, денсаулық сақтау нысандарында қалдықтарды жинауға, залалсыздандыруға және сақтауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар, дезинфекция мен стерилизацияға ұтымды көзқарас мәселелері талқыланды.

Кездесу соңында қатысушылар пікір алмасты. Қойылған сұрақтарға толыққанды жауаптар берілді.

Жіті ішек инфекциялары (ЖІИ) – бұл бактериялар мен вирустар туындататын аурулардың үлкен тобы. Қауіпті қоздырғыштарға мыналар жатады: сальмонелла, шигелла (дизентерия), ротавирустар, энтеровирустар.

Олар көбіне лас қол, ластанған тағам, су және тұрмыстық заттар арқылы жұғады. Негізгі белгілері: дене қызуының көтерілуі, іштің ауыруы, жүрек айнуы, құсу, сұйық нәжіс және әлсіздік. Ауру өте тез дамиды – инкубациялық кезеңі 6 сағаттан 2 тәулікке дейін аралықты құрайды.

Қарапайым ережелерді сақтау ЖІИ жұқтыру қаупін төмендетуге көмектеседі:

Қауіпсіз тағам өнімдерін таңдаңыз. Жарамдылық мерзімін тексеріп отырыңыз, жеміс-жидектер мен көкөністерді ағынды сумен жақсылап жуыңыз. Жарамдылық мерзімі өткен өнімдерді қолдануға болмайды.

Тағамдарды дұрыс сақтаңыз. Дайын тағамды бөлме температурасында 2 сағаттан артық қалдырмаңыз.

Тамақты қолданар алдында мұқият қыздырыңыз. Бұл сақтау кезінде көбейген зиянды микробтарды жоюға көмектеседі.

Айқаспа ластанудан сақтаныңыз. Шикі және дайын тағамдардың жанасуын болдырмаңыз, әсіресе нанмен, қантпен, ірімшікпен.

Қолды жиі жуыңыз. Қолды тамақ ішер алдында, әжетханадан кейін, ас әзірлеу кезінде әр үзілістен соң сабынмен жуу қажет.

Тағамдарды жәндіктер мен кеміргіштерден қорғаңыз. Олар түрлі инфекцияларды тасымалдаушы болуы мүмкін.

Таза суды пайдаланыңыз. Ішуге, тамақ әзірлеуге және ыдыс-аяқ жууға тек қайнатылған немесе бөтелкедегі суды пайдаланыңыз. Ашық су көздерінен су ішпеңіз.

Тек рұқсат етілген жерлерде шомылыңыз. Су айдындарында және бассейндерде шомылғанда судың ауызға түсуіне жол бермеңіз.

Есіңізде болсын: алдын алу – бұл өзіңіз бен жақындарыңыздың денсаулығын қорғаудың ең тиімді жолы!

Менингококкты менингит жедел өтуімен, ауыр асқынулармен сипатталады, көбіне өлімге әкеледі. Инфекцияның таралуы ауа тамшылары арқылы жүреді.

Санитариялық-гигиеналық режимді бұзу, адамдардың көп жиналуы, бөлмедегі ауаның жоғары ылғалдылығы әрдайым қоздырғыштың, әсіресе мектепке дейінгі балалар мекемелері, қазармадағы әскері қызметкерлер арасында таралуына ықпал етеді. Жөтелгенде, түшкіргенде және сөйлескенде қоршаған ортаға бөлініп, инфекциялар айналасындағы сезімтал адамдардың мұран-жұтқыншағындағы шырышты қабығына түседі.

Менингококкты менингиттің негізгі белгілері температураның жоғарылауы, әсіресе 39°С-тан асуы, қарапайым аналгетиктермен басылмайтын бастың қатты ауыруы, құсу, ерекше ұйқышылдық және енжарлық болып табылады. Кейінірек жұлдызша түріндегі геморрагиялық бөртпе қосылады. Егер жоғарыда аталған белгілер болса, шұғыл медициналық көмекке жүгіну керек, өйткені әр минут маңызды.

Менингококкты менингитті жұқтырмау үшін мынадай алдын алу шараларын сақтау маңызды:

- қол гигиенасын сақтау – қолды сабынмен жиі және мұқият жуу, әсіресе қоғамдық орындарға барғаннан кейін жуу;

- бөлмені желдету және тазалау – үй-жайларды үнемі желдету және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып ылғалды жинау менингитке шалдығу қаупін азайтады;

- адамдар көп жиналатын жерлерге бармауға тырысу, әсіресе аурудың өршуі кезінде.